سکاهای باختری

۱ بهمن ماه ۱۳۸۸

۱- معرفی کتاب



تازه‌ترین کتابی که ترجمه‌ی آن را در ماه گذشته و ویرایش آن را در این ماه به پایان رساندم کتاب «سکاهای باختری» نوشته‌ی ای.وی. چرننکو (E.V. Cernenko)، خاروشناس برجسته‌ی روس، است که در سال ۱۹۸۳ م./ ۱۳۶۲ خ. به دست انتشارات اسپری منتشر شده است. امیدوارم این ترجمه در تابستان ۱۳۸۹ خ. منتشر شود.

۲- محتوای کتاب


سکاها یکی از بزرگترین گروه‌های قومی ایرانی هستند. این همبستگی (confederation) خود از قوم‌های فراوانی تشکیل می‌شد. سکاها نخست در آسیای میانه زندگی می‌کردند اما به تدریج گروهی از آنان به سوی غرب کوچیدند و در شرق اروپا ساکن شدند. به خاطر پراکندگی جغرافیایی سکاها را به دو گروه بزرگ تقسیم می‌کنند: سکاهای خاوری یا آسیایی و سکاهای باختری یا اروپایی. گروه دوم را در یونانی اسکوت (Skyth) می‌خواندند که در فرانسه اسکیث و در انگلیسی سیتی‌ان (Scythian) خوانده می‌شوند. اصل این نامه به نوشته‌ی اسوالد شِمِرنی (Oswald Szemerényi)، زبان‌شناس برجسته‌ی معاصر، «اسکودر» است که با واژه‌های shoot به معنای شلیک و پرتاب همریشه است. می‌دانیم که واژه‌ی سکا نیز به معنای تیر و پرتاب است. و این نام به خاطر سرعت و چیرگی آنان در سواری و شلیک به آنان داده شده بود. در پیشگفتار مترجم، به تفصیل درباره‌ی این موضوع نوشته‌ام.

اما محتوای کتاب: در ابتدا به زره و ابزارهای پدافندی (دفاعی) و سپس به سلاح‌های آفندی سکاهای باختری پرداخته شده است. پس از آن به ساختار ارتش سکاها می‌رسیم و داستان جنگ داریوش بزرگ هخامنشی با سکاهای باختری بررسی می‌شود. در پایان نیز به دوران افول سکاهای باختری و جایگزین شدن آنان با سرمت‌ها می‌رسیم. کتاب پر است از عکس‌ها و تصویرهایی از آثار باستانی به جا مانده از سکاهای باختری که پر از شور زندگی و جنبش و تحرک است.

کتاب بعدی که در دست ترجمه دارم کتابی است درباره‌ی سرمت‌ها که گروه دیگری از سکاها هستند و جایگزین سکاهای باختری شدند. سرمت در واقع همان سلم در شاهنامه است.